امروزه موضوع اینترنت، مسئله مهمی برای بیشتر کشورها، به ویژه کشورهای در حال توسعه و از جمله کشورهای اسلامی است. آگاهی از پی آمدهای اینترنت و در کنار آن، در نظر گرفتن راهبردهای مناسب برای استفاده درست و پیش گیری یا کاهش پی آمدهای احتمالی منفی آن، اهمیت اساسی دارد

تعریف اینترنت

دریک تعریف بسیار کلی می توان اینترنت را بسان مخزنی از اطلاعات خوب و بد، زشت و زیبا، اخلاقی و غیر اخلاقی دانست

روان شناسی اینترنت

روان شناسی اینترنت، به فرایندهای ارتباطی، رفتار و حالت های روانی افراد در هنگاماستفاده از اینترنت می پردازد. ارزیابی ویژگی های رفتاری و روانی، یکی از عواملتأثیرگذار در پیدایش روان شناسی اینترنت بوده است. این بررسی ها در درون پژوهش های گسترده تری قرار می گیرد که از آن به

روان شناسی رسانه های گروهی» یادمی شود    >>.

همسبرگر (2005م.) در تحلیل جنبه های روان شناختی اینترنت، این پرسش را مطرح می کند که کاربران چگونه از اینترنت برای خودشکوفایی استفاده می کنند؟ وی گفت در روان شناسی اینترنت و به هنگام تحلیل روابط اینترنتی، نباید از زاویه منفی به موضوع نگریست، بلکه باید توجه داشت که اینترنت نشان دهنده فضای گروهی و اشتراکی و سرشار از مفاهیم ملموس و فرهنگی نیز هست. این فرهنگ ها که در فضای لیبرال قرار گرفته اند، مجالی به فعالیت های سیاسی و آرمان گرایانه می بخشند و بستر مناسبی برای پیشرفت کاربران هستند    .

ویژگی آزادی بخشی اینترنت، کاربران اینترنتی را به تفکر، تجربه و فعالیت های گروهی وا می دارد تا سرانجام به تعالی و خودشکوفایی برسند.

یافته ها به طور کلی نشان می دهند رسانه های گروهی و از جمله اینترنت، چونان تیغ دو دم هستند که هم می توانند کارکردهای مثبت داشته باشند و هم به ایجاد زمینه های منفی در زمینه های سلامت و بهداشت روانی کمک کنند بنابراین، گسترهروان شناسی اینترنت دو حوزه کلی را دربرمی گیرد

    1- کارکردها و پی آمدهای مثبت؛

    2-کارکردها و پی آمدهای منفی.    .

الف) کارکردهای مثبت اینترنت

در جنبه های مثبت، اینترنت جزء جدایی ناپذیر نهادهای اجتماعی، سیاسی، آموزشی، اقتصادی و خانوادگی به شمار می آید. کارکردهای مثبت اینترنت را می توان در چند محور طبقه بندی کرد    :

 1-توسعه اقتصادی؛ اینترنت، هزاران شغل برای کارکنان صنایع رسانه ای فراهم ساخته و به صورت غیرمستقیم، برای میلیون ها خانواده دیگر شرایطی فراهم آورده است که زندگی خود را از طریق فعالیت های مربوط به اینترنت تأمین کنند.

2-رشد فرهنگی؛ هرچه گردش اطلاعات در جامعه بیشتر باشد، به همان اندازه جامعه فعال تر می شود و خلاقیت ها بیشتر می گردد. اینترنت به سبب نقش ویژه ای که در انتقال و انتشار فرهنگ ها دارد، می تواند به رشد و اعتلای هرچه بیشتر فرهنگی در جامعه بینجامد.

3-هم گرایی اجتماعی؛ اینترنت از منظر روان شناسی اجتماعی، به ایجاد فضای سالمی برای گفت وگو، ایجاد رابطه بین کشورها و در نتیجه، کاهش تنش های فرهنگی و هم گرایی اجتماعی کمک می کند. در این حالت، به تعبیر لرنر در جوامع انسانی، پدیده ای به نام «همدلی» شکل می گیرد.

4-دانش و کسب مهارت های جدید؛ کاربردهای اینترنت در پژوهش و کسب مهارت های زندگی نیز بسیار چشم گیر است. ما برای دسترسی به انواع اطلاعات، به اینترنت مراجعه می کنیم. محیط اینترنت، فضای گسترده ای از اطلاعات است که افراد می توانند از آن برای پژوهش های خود در موضوع های گوناگون بهره گیرند. ارتباط اینترنتی، به گسترش و تقویت مهارت های اجتماعی نیز کمک می کند. بر اساس برخی یافته ها، افراد از طریق اینترنت با فرهنگ های گوناگون آشنا می شوند و مهارت های اجتماعی را فرا می گیرند.

ب) کارکردهای منفی اینترنت

با وجود کارکردهای مثبتی که برای اینترنت برشمردیم، سوی دیگر آن، تاریک است.

الف) افسردگی و انزوای اجتماعی

امروزه روش های ارتباطی با دیگران از طریق اینترنت افزایش یافته است. پست الکترونیک، پیام های کوتاه، چت روم ها، وب پایگاه ها و بازی ها، روش هایی برای گسترش و حفظ روابط اجتماعی شده اند. روزانه نزدیک به چهارصد میلیون نفر در سراسر دنیا از اینترنت استفاده می کنند و یکی از کاربردهای اصلی اینترنت، برقراری ارتباط اجتماعی با دیگران است. اما بسیاری از گزارش ها نشان می دهند شیوه های گوناگون ارتباط از طریق اینترنت، در پایین ترین سطح قرار می گیرند. شاید عیب اصلی ارتباط های اینترنتی آن است که ارتباط در فضای مجازی، اساسا بر متن استوار است و بنابراین، از نشانه های بصری و شنیداری در تعامل های رو در رو بی بهره است. کیسلر و همکارانش (2001م.) معتقدند این موضوع که آیا اینترنت تأثیر اجتماعی مثبت و یا منفی دارد، چه بسا به چگونگی بهره گیری از اینترنت و آنچه را که افراد از دست می دهند تا به اینترنت بپردازند، بستگی دارد. از این رو، بسیاری از روان شناسان این نگرانی را داشته اند که آسانی ارتباط های اینترنتی، چه بسا افراد را وا دارد تا زمان بیشتری را به تنهایی بگذرانند؛ به صورت آن لاین با غریبه ها صحبت کنند و ارتباط سطحی برقرار سازند و این کارها را به قیمت از دست دادن گفت وگوهای رو در رو و ارتباط های فامیلی و دوستانه انجام دهند. بنابر برخی پژوهش های پیمایشی، ارتباط های اجتماعی از طریق اینترنت، ضعیف تر از ارتباط های واقعی است و در درازمدت، به انزوای اجتماعی فرد می انجامد 

ب) هرزه نگاری و تحریک جنسی

یکی از پی آمدهای منفی اینترنت، اشاعه فحشا، بی بندوباری اخلاقی و تحریک جنسی است. مارک لاسر معتقد است در حال حاضر، اینترنت به دلیل داشتن سه ویژگی، به یکی از مهم ترین منابع اشاعه هرزه نگاری69 تبدیل شده است.

این سه ویژگی عبارتند از:

1-قابلیت دست رسی آسان به آن؛

2--توانایی داشتن همگان در پرداخت بهای آن؛

3-ناشناس ماندن کاربران آن. .

ج )اعتیاد به اینترنت

اگر بپذیریم که هر چیزی می تواند جنبه اعتیادآور و بیمارگونه به خود بگیرد، در این صورت کاملاً منطقی خواهد بود که از اعتیاد به اینترنت سخن بگوییم.

. نتیجه گیری

با توجه به آنچه گذشت، اینترنت در کنار دست آوردها و کاربردهای انکارناپذیر و مثبتی که در زمینه های گوناگون دارد، پی آمدهای نامطلوبی نیز به همراه دارد که می بایست مورد توجه والدین، مربیان و همه مسئولان امر تعلیم و تربیت و برنامه ریزان فرهنگی جامعه قرار بگیرد. در اینجا، تنها به چند توصیه کلی بسنده می کنیم.

ـ والدین باید پی آمدهای منفی استفاده بیش از حد از اینترنت و آسیب های اخلاقی ناشی از آن را به فرزندان خود بازگو کنند.

ـ آنها باید بر رفتار فرزندان شان در استفاده از اینترنت نظارت کنند و روش های استفاده درست و مفید از اینترنت را به آنها آموزش دهند. .

مسئولان و نهادهای فرهنگی ـ اجتماعی نیز وظیفه دارند فرهنگ استفاده درست و سالم از اینترنت را به افراد جامعه به ویژه جوانان و نوجوانان که بیشتر در معرض آسیب هستند، آموزش دهند