نوجوانی، مرحله ای خاص از زندگی است که بر جنبه های گوناگون جسمی و روحی فرد تأثیر می گذارد. نوجوان در این سن، علاقه ای ندارد که جزییات زندگی و کارهای روزمره اش را برای والدین تعریف کند و دوست دارد مستقل باشد، البته این مسائل در سنین نوجوانی یعنی بین 13 تا 19 سالگی طبیعی است. گاهی این طرز رفتار آنها و میل به تنها بودن ، والدین را عصبی و تا حدی نگران می کند. والدین باید بدانند چگونه در عین ارتباط با فرزندانشان در سنین نوجوانی به حریم آنها تجاوز نکنند

متخصصان روان شناسی می گویند والدین باید بیاموزند که چگونه رفتار کنند تا فرزندان مایل باشند با آنها صحبت و گفتگو کنند و چگونه حرف دل نوجوانان را بشنوند. پدر و مادرها باید بدانند افراد در سنین نوجوانی بیشتر به دوستانشان اعتماد دارند تا به اعضای خانواده و این یکی از مراحل طبیعی در روند رشد است، پس باید به راههایی متوسل شد که والدین بدون تجسس و کنجکاوی بیش از حد در امور نوجوانان بدانند در زندگی آنها چه می گذرد. در غیر این صورت اگر بخواهند همواره از بالا به نوجوان نگاه کنند و برای مثال بپرسند «کجا می روی؟» پاسخ خواهند شنید که «هیچ جا» یا  بپرسند «چه می کنی؟» ، می شنوند «هیچ کار» و گاهی نیز از این پرسش و پاسخهای بی نتیجه عصبی و خسته می شوند.

متخصصانی که سالها روی رفتار با نوجوانان تحقیق و کار کرده اند، چند راهکار را برای این مسئله ارائه کرده اند که با کمک آنها شما والدین می توانید بدون ایجاد تنش و درگیری در خانواده از اوضاع و احوال فرزندانتان آگاه شوید:

اول این که بکوشید بزرگسالان بیشتری را وارد زندگی نوجوانان کنید. هر چه محیط اطراف نوجوانان را بهتر بشناسید و با آموزگار، مربی ورزش، والدین دوستان فرزندتان و ... بیشتر آشنا باشید، بهتر می توانید از کارهای او آگاه شوید.

آنها می توانند مسائل و بحران هایی که نوجوانتان با آنها روبه روست، به اطلاع شما برسانند. با وجود این که ممکن است فرزندتان به شما اجازه ندهد به عنوان یک مدیر و ارشد کارهای او را کنترل و تنظیم کنید، اما همچنان به وجود افراد بزرگسال در زندگی خود نیازمند است. او ممکن است هر کسی را غیر از شما بپذیرد، زیرا احساس می کند به این ترتیب، آسیب کمتری به استقلال او وارد می شود.

دوم این که، برخی اوقات، او را در مسیر مدرسه یا هر جای دیگری که می خواهد برود، همراهی کنید. خودرو یکی از مکانهای حساس در سنین نوجوانی است که بعضی روان شناسان آن را "میز شام دوران نوجوانی" می نامند؛ برای مثال اگر فرزند شما و دوستانش قصد دارند خرید بروند، پیشنهاد کنید حاضرید آنها را برسانید. با توجه به این که در سنین نوجوانی، همه چیز برای فرد اهمیت دارد یعنی این که فلانی چه کسی را دوست دارد، چه کسی مشکل دارد، چه کسی از دست مادرش عصبانی است و مسائلی از این قبیل. وقتی نوجوانان با یکدیگر هستند به راحتی درباره همه چیز صحبت می کنند و شما می توانید در جریان کارها قرار بگیرید.

اگر درباره مسئله ای نگران شدید، سعی کنید  در فرصتی مناسب به آن بپردازید.  می توانید حتی از طریق فرد دیگری، به طور غیر مستقیم آن را پیگیری کنید. وقتی در جمع نوجوان و دوستانش هستید، بکوشید بیشتر سکوت کنید و اجازه دهید آنها صحبت کنند. در ضمن شاید برایتان جالب باشد بدانید بسیاری از صحبت هایی که در منزل مطرح نمی شود در خودرو بیان می شود، چرا؟ چون خودرو، جای مناسبی است برای این که افراد رودررو قرار بگیرند. پس بسیاری از مطالبی که نوجوان نمی تواند در منزل یا جای دیگر با والدین خود در میان بگذارد، در خودرو مطرح می شود. بسیاری از والدین معتقدند خودرو بهترین مکان برای گفتگو با نوجوانان است.

سوم ؛ مکانهایی را برای گفتگو با نوجوان انتخاب کنید که زمینه را برای بیان احساسات آماده کنند؛ برای مثال وقتی با نوجوان خود به کافی شاپ، رستوران یا پارک بروید، زمینه گفتگو خود به خود فراهم می شود و بدون هیچ مزاحمتی می توانید درباره کارهای مختلف با یکدیگر صحبت کنید و نگران سکوت ایجاد شده در لحظات اول هم نباشید، زیرا به طور قطع پس از سکوتی کوتاه، نوجوان شروع به صحبت خواهد کرد.

چهارم؛ سعی کنید صحبتهای شما به آنها حالت تدافعی ندهد. بکوشید موضوعات و عناوینی را انتخاب کنید و در آن خصوص با نوجوان به تبادل اطلاعات بپردازید نه این که انگشت اشاره تان به سمت او باشد؛ برای مثال به جای این که از فرزند نوجوانتان بپرسید که «آیا تا به حال سیگار کشیده ای؟» می توانید درباره این که در جایی خوانده اید شمار نوجوانانی که سیگار می کشند رو به افزایش است با او صحبت کنید و بخواهید او نیز نظرش را بدهد.

پنجم؛ به رفتارهای غیر کلامی نوجوان توجه کنید. به خاطر داشته باشید که لزوماً همه اطلاعات از طریق صحبت و یا پرسش و پاسخ به دست نمی آید. پس به رفتارها و حرکاتی که او می کند، دقت کنید.

گاهی اوقات وقتی نوجوان طوری رفتار می کند که انگار ناراحت یا عصبانی است یا دلش می خواهد تنها باشد و فقط کنار دوستانش احساس راحتی می کند، پیامی در این رفتار است که شما باید آن را دریابید و آن هم این که «الان زمان مناسبی برای گفتگو با او نیست، زیرا او آمادگی لازم را ندارد» پس در چنین شرایطی سعی نکنید که مرتب از او بپرسید و علت ناراحتی اش را جویا شوید.

از طرفی وقتی هم می خواهد با شما تلویزیون ببیند یا سعی می کند همه اعضای خانواده غیر از شما از منزل بیرون بروند، یعنی آمادگی لازم را برای صحبت و بیان افکارش با شما را دارد و می خواهد با او گفتگو کنید.